(28)
کیبیر اؤرنکلری
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ ﴿۶۰﴾ (سورة المؤمن)
راببینیز (صاحیبینیز) دەر کی: “بانا دوعا أدین، سیزە قارشئلئق ورەییم. بانا قوللوق أتمەیی کیبیرلرینە یەدیرەمەینلر آلچالمئش اۇلاراق جهننمە گیرەجکلردیر. (مۆمین سورەسی؛ 60)
دگرلی گنچلر،
گچن هافتاکی قۇنوشمامئزدا، کیبرین نە اۇلدوغوندان باحثەتمیش، بو قۇنوداکی حادیث وە آیتلرە یر ورمیشتیک. بو هافتا کیبیر قۇنوسونون اۆزەریندە بیرآز داحا دورماق وە قورئانئ کریمدە آنلاتئلان کیبیرلی داورانئش اؤرنکلرینە دگینمک ایستییۇروز.
ایبلیسین کیبیرلنمەسیندن دۇلایئ درەجەسینین دۆشۆرۆلدۆگۆنۆ وە دوامئندا “شەیطان” اۇلاراق آنئلمایا باشلاندئغئنئ گچن هافتا آنلاتمئشتئق. قورئاندا ایبلیستن باشقا کیبیرلی داورانان بیر کاراکتر دە “فیرعاووندور“. فیرعاوون، مئصئردا بۆیۆک بیر حۆکۆمرانلئق سۆرمکتەدیر. سۇیداشئ اۇلمادئقلارئ ایچین، ایسرائیل اۇغوللارئنئن چۇغالماسئنئ أنگللەمک ایستەر. ینی دۇغان أرکک چۇجوقلارئنئ اؤلدۆرتۆر، قئزلارئنئ ساغ بئراقئر. بؤیلەجە اۇنلارئ گۆچسۆز بئراقمایئ هدفلەر. آنجاق ایسرائیل اۇغوللارئندان اۇلان موسانئن (ع) آننەسی، اۇغلونو قورتارماق ایچین، دۇغوموندان سۇنرا، آللاهئن واحیەتمەسییلە اۇنو نهرە بئراقئر. فیرعاوونون قارئسئ اۇنو سودا بولور وە: “بلکی بیزە فایداسئ دۇقونور یا دا اۇنو أولاد أدینیریز.” دیەرک فیرعاوونون سارایئنا آلئر.
موسا (ع) سارایدا یتیشیر. بیر حاطاسئندان دۇلایئ شهیردن قاچماق زۇروندا قالئر. واحی آلدئقتان بیر سۆرە سۇنرا آللاە تعالا موسایا (ع)، فیرعاوونا گیتمەسینی وە اۇنو آللاهئن بویروق وە یاساقلارئنا اویمایا داعوت أتمەسینی أمرەدر.
موسایا (ع) عاصاسئنئن یئلانا دؤنۆشمەسی، ألینی قۇینونا سۇقوپ چئقاردئغئندا ألینین بەیاضلاشماسئ گیبی موعجیزەلری دە نبیلیگینین دلیلی اۇلاراق وریر. موسا (ع)، قاردشی هارونو (ع) یانئنا یاردئمجئ اۇلاراق ایستەر وە فیرعاوونا گیدر. آنجاق فیرعاوون وە حالقئ، قورئاندا نمل سورەسی؛ 14-13-نجۆ آیتلردە بلیرتیلدیگی گیبی آللاها قارشئ بۆیۆکلنیر:
فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ آيَاتُنَا مُبْصِرَةً قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۱۳﴾ وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنْفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ ﴿۱۴﴾ (سورة النمل)
هر شەیی آچئقچا گؤسترن بلگەلریمیز اۇنلارا گلینجە: “بونلار آچئق بۆیۆدۆر.” دەدیلر. ایچلریندە أن کۆچۆک شۆبهە اۇلمادئغئ حالدە ظالیملیکلریندن وە بۆیۆکلنمەلریندن دۇلایئ بیلە بیلە اینانمادئلار. گؤر باقالئم، اۇ بۇزغونجولارئن سۇنو نە اۇلدو. (نمل سورەسی؛ 14-13)
سۇنلارئ، موسایئ (ع) وە حالقئنئ قۇوالارکن یارئلان دنیزین بیردن اۆستلرینە قاپانماسئیلا بۇغولماق اۇلور. آللاە، فیرعاوونون بو حیکایەسینی قورئاندا بیزلرە آنلاتاراق، اۇنو هم کندی زامانئ هم گۆنۆمۆز ایچین عیبرت یاپمئشتئر. پک چۇق آیتتە فیرعاوون وە حالقئنئن اؤندە گلنلرینین جزالاندئرئلماسئنئن سببی اۇلاراق، “آللاها قارشئ کیبیرلنمەلری” گؤستریلیر.
دگرلی گنچلر،
قورئانئ کریمدە آللاهئن آیتلرینە قارشئ کیبیرلنن فیرعاوونون اؤرنک وریلدیگی سورەدە، آللاهئن آیتلری کندیسینە گؤستریلینجە عاقلئنئ قوللاناراق ایمان أدن وە آللاهئن بۆیۆکلۆگۆنۆ قابول أدن “سبە” ملیکەسیندن دە باحثەدیلیر. بو ملیکەنین آدئ قورئاندا گچمەمکلە برابر؛ بلقئس اۇلاراق بیلینیر.
نمل سورەسی؛ 24-22-نجۆ آیتلردە آنلاتئلدئغئنا گؤرە بلقئس، سبە حالقئنئ أگەمنلیگی آلتئنا آلمئشتئر. اۇنا هر شەیدن وریلمیشتیر؛ بۆیۆک بیر دە تاحتئ واردئر. بلقئس وە حالقئ، آتالارئندان گؤردۆکلری گیبی گۆنشە تاپماقتادئر. سۆلەیمان (ع)، بلقئسا آللاهئن آدئیلا باشلایان بیر مکتوب گؤندرەرک، تسلیم اۇلمایا داعوت أدر. بلقئس، قاومینین ایلری گلنلرینە دە دانئشاراق سۆلەیمانا هدیەلر گؤندریر. سۆلەیمان (ع) هدیەلری قابول أتمز وە بلقئسئن ألچیسینە بۆیۆک بیر اۇردو حاضئرلاتتئغئنئ سؤیلەر.
بو سئرادا بلقئس، سۆلەیمانئن (ع) تۇپلوموندا بولونان گلیشمیش عیلیملردن دە حابردار اۇلاراق، تسلیم اۇلماق اۆزەرە یۇلا چئقار. سۆلەیمانئن (ع) اۆلکەسیندە گؤردۆگۆ، بوگۆن آنجاق ایلری تکنۇلۇژی دییە آدلاندئردئغئمئز یؤنتملرلە یاپئلابیلەجک اۇلان موعاظظام گۆزللیکتەکی یاپئلارا، بیللور آولولارا حایران قالئر. بونلارئن وە تاحتئنئن کندیسیندن اؤنجە اۇرایا گتیریلمیش اۇلماسئنئن دا یینە آللاهئن کیتابئنداکی بیلگی سایەسیندە گرچکلشتیگینی آنلار. دۆنیادا بۆیۆک بیر حۆکۆمدارلئغا صاحیب اۇلماسئنا راغمن، آللاهئن بو یاراتئلمئش آیتلری قارشئسئندا بۆیۆکلنمز، آللاها تسلیم اۇلمایئ یاعنی اۇنون تۆم بویروق وە یاساقلارئنا اویمایئ سچر.
دگرلی گنچلر،
قورئانداکی ایکی قئصصانئن دا کیبیر آچئسئندان بیزە آنلاتاجاغئ چۇق شەی واردئر. فیرعاوون، موسانئن (ع) کندیسینە بیلدیردیگی آیتلری دینلەمیش، دۇغرو اۇلدوغونو وە آللاها قوللوق أتمەسی گرکتیگینی آنلامئش؛ آنجاق کندینی بۆیۆک گؤردۆگۆ ایچین آللاها قوللوق أتمەیی کندینە یەدیرەمەمیشتیر. باشتا اۇقودوغوموز آیتی کریمە، فیرعاوون وە اۇنون گیبیلرین جهننمدە جزا گؤرەجکلرینی سؤیلەر. بلقئس اؤرنگیندەکی گیبی، عاقلئنئ قوللانان، آللاهئن یاراتتئقلارئنئ گؤرەرک اۇنلاردان عیبرت آلان وە آللاها تام تسلیم اۇلانلار ایسە اؤدۆللرینی هم بو دۆنیادا هم دە آحیرتتە آلاجاقلاردئر.
ایشتە حایاتئمئزدا دۇغرو بیر سؤزلە قارشئلاشتئغئمئزدا آلابیلەجگیمیز ایکی طاوئر بو ایکی قئصصادا اؤرنکلنمیشتیر. یا دۇغرولارا قارشئ کیبیرلنیپ کندی کندیمیزی ضارارا سۇقاجاغئز یا دا دۇغرو سؤزۆ کیبیرلنمەدن قابول أدەجگیز وە اۇنون گتیرەجکلریندن فایدالاناجاغئز.
بؤیلەجە اومولور کی قورتولوشا أرنلردن اۇلوروز.
