ماعنویاتئ ایش حایاتئنئن ایچیندە اۇلدوقچا ضایئفلامئشتئ.
لیسەدن آرقاداشئ موصطافا، سرحاتئ ألشتیریر، فائیضە بولاشتئغئ ایچین اۇنا قئزار، ناماز قۇنوسونداکی ووردوم دویمازلئغئنا سینیرلنیردی.
“اۇغلوم سنی شەیطان چارپاجاق، هیچ می قورئان اۇقومازسئن؟” دەردی.
بیلگیسایارئنئ آچتئ. گوگئلا “فائیض، مئال” دییە یازدئ. مراق أتمیشتی ناسئل بیر آیت واردئ فائیضلە ایلگیلی.
ایلک سئرادا باقارا سورەسینین 275-نجی آیتی واردئ.
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿۲۷۵﴾ (سورة البقرة)
فائیض ییەنلر، شەیطانئن عاقلئنئ چلدیگی کیمسەنین طاورئندان فارقلئ طاوئر گؤسترمزلر. بو (شەیطانجا طاوئر) اۇنلارئن: “آلئم-ساتئم، طئبقئ فائیضلی ایشلم گیبیدیر” دەمەلریدیر. آللاە، آلئم-ساتئمئ حلال، فائیضلی ایشلمی حارام قئلمئشتئر. کیمە ڕاببیندن (صاحیبیندن) بیر اؤگۆت اولاشئر دا فائیض آلمایئ بئراقئرسا، اؤنجەدن آلدئقلارئ کندینە قالئر. اۇنون ایشی آللاها عائیدتیر. کیم دە دوام أدرسە، اۇنلار جهننم آهالیسیدیر، اۇرادا اؤلۆمسۆز اۇلاراق قالاجاقلاردئر. (باقارا سورەسی؛ 275)
فارەیی توتان أللری تیترییۇردو. موصطافا حاقلئیدئ…
فائیضسیز ایش حایاتئ اۇنون ایچین دۆشۆنۆلۆر شەی دگیلدی. چۆنکی فائیضلر، کرەدیلر اۇلمادان بیر ایش حایاتئ ایمکانسئزدئ. کرەدی اۇلمادان، فائیض اۇلمادان ناسئل تیجارت یاپئلئردئ کی؟
آما ایشتە آللاهئن آیتی گؤزۆنۆن اؤنۆندەیدی. آلئم-ساتئم ایلە فائیضی کسین چیزگیلرلە آیئرئیۇردو آیت. یاعنی آللاهئن قانونونا گؤرە فائیضسیز تیجارت ألبتتە مۆمکۆندۆ.
یۆرگینین سئقئشتئغئنئ حیسسەدییۇردو. کندیسینی یاراتان آللاها بونجا یئلدئر تیجارت اؤگرتمەیە قالقئشمئشتئ. سرحات فائیضسیز تیجارت اۇلماز اۇلماز دییۇر، آللاە تیجارت باشقا شەی، فائیض باشقا شەی دییۇردو.
اولان موصطافا! بە هرگلە، نییە بو آیتی دیرک گلیپ اؤنۆمە قۇیمازسئن دا، قورئان اۇقومامئ تاوصیە أدیپ دورورسون؟ موصطافانئن بو قۇنودا یؤنتم أکسیکلیگی یاشادئغئنئ دۆشۆندۆ. سۇنرا یۆزۆندە بیر تبسسۆم بلیردی. باق یینە عاینئ شەیی یاپمئش، سوچو آتاجاق باشقا بیرینی بولموشتو.
دورمادئ. پشی سئرا آیتلری اۇقومایا دوام أتتی:
يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ ﴿۲۷۶﴾ (سورة البقرة)
آللاە فائیضی تۆکتیر (فائیض قارئشان مالئن برەکتینی گیدریر)، صاداقالارئ ایسە برەکتلندیریر. آللاە کۆفۆردە وە گۆناەتا ائصرار أدن هیچ کیمسەیی سەومز. (باقارا سورەسی؛ 276)
حایرتلر ایچریسیندەیدی. بیر یاشئنا داحا گیرمیشتی. أگر یانلئش آنلامادئیسا آللاە، فائیضدن ألدە أدیلن گلیری تۆکتەجگینی، صاداقا ایچین وریلن گیدری برەکتلندیریپ آرتتئراجاغئنئ سؤیلۆیۇردو. بو سرحاتئن بیلدیگی تیجارتین قانونونا تامامن ترستی. گلیری ألینین ترسی ایلە ایتییۇرسون، اۆستەلیک ألیندەکیندن حارجاما یاپئیۇرسون، اۇنا راغمن مالئن وە پاران آرتئیۇر…
آمان آللاهئم…
آیتلر آراسئندا قایبۇلمایا دوام أتتی:
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿۲۷۷﴾ (سورة البقرة)
ایمان أدیپ ایی ایشلر یاپان، ناماز قئلان وە زکات ورنلر وار یا، اۇنلارئن مۆکافاتلارئ راببی قاتئندادئر. اۇنلارا قۇرقو یۇقتور، اۇنلار اۆزۆنتۆ دە چکمزلر. (باقارا سورەسی؛ 277)
نە یاپتئن سرحات؟ نە یاپتئن؟
نە ناماز قئلمئشتئ، نە فاقیری دۆشۆنمۆشتۆ، نە دۇغرو دۆرۆست صاداقا ورمیشتی. باشئندان ساوماق ایچین دیلنجیلرە وردیگی 1 تل’لرین صاداقا اۇلامایاجاغئنئ بیلییۇردو آرتئق.
“کیمسەیە قئزما سرحات، هیچ کیمسەیە!” دەدی کندی کندینە.
موصطافایئ آرادئ. عاجیلن بولوشمالارئ گرکتیگینی سؤیلەدی. بیر ساعات سۇنرا ایسکەلەنین اۇراداکی چای باحچەسیندە بولوشماق اۆزرە سؤزلشتیلر.
سرحات فاضلا بکلەمەیەجگینی دۆشۆندۆگۆ ایچین همن دئشارئ چئقتئ. “موصطافا گلنە قادار دنیز هاواسئ آلئپ، چای سیگارا کەیفی یاپارئم” دییە دۆشۆندۆ.
اۇلدوقچا قالابالئقتئ آلتئیۇلدان ساحیلە اینن جاددە. گۆنۆن هر ساعاتی حلە کی فنرین ماچئنئن اۇلدوغو زامانلار کشمەکش اۇلوردو بورادا. هر چشیت اینسانا دنک گلەبیلیردینیز.
هاوا چۇق سئجاق اۇلدوغوندان یۇرماق ایستەمەدی کندینی. نۇرمالدە حپ حئزلئ آدئملارلا یۆرۆردۆ.
چای باحچەسیندە سیگاراسئنئ یاقئپ چایئندان بیر یودوم آلدئ. ایستانبولا اۇلان عاشقئ یینە دپرشمیشتی. “اولان کیمین وار بؤیلە مملەکتی” دییە گچیردی ایچیندن.
مارتئ سسلرینین واپور دۆدۆکلرینە قارئشماسئ اۇنا آیرئ بیر حاظ وریردی.
دۆشۆنجەلرین ایچریسیندە قایبۇلموشکن موصطافانئن سلامۆن عالەیکۆمۆ ایلە کندینە گلدی. آیاغا قالقتئ، قوجاقلاشتئلار. موصطافا بؤیلە ایستەردی چۆنکی. حۇشلانمازدئ یاناق یاناغا اؤپۆشمکتن. “آدام گیبی قوجاقلاشاجاقساق قوجاقلاشالئم اۇغلوم” دەردی حپ. بیربیرلرینە “لان”لئ، “اۇغلوم”لو قۇنوشمایئ سەورلردی أسکیدن بری. صامیمیەتلرینی هیچ ییتیرمەمیشلر، عاسکرلیک دؤنمی حاریج بیر آیدان فاضلا گؤرۆشمەدیکلری نەرەدەیسە هیچ اۇلمامئشتئ. طارزئ اۇلان یاقئشئقلئ بیر آدامدئ موصطافا. لیسەدە قئزلار پشیندن قۇشار آما حپ کول تاقئلئردئ. نامازئنئ اۇروجونو ذررە آقساتماز، حاراما مەیلەتمزدی. اۇنون بو آحلاقئیدئ بلکی دە اۇنلارئ قاردشتن اؤتە یاپان.
موصطافا، سرحاتئن ایشلرینین چئقمازا گیردیگینی، باتما دورومونا گلدیگینی بیلییۇر آما ألیندن بیر شەی گلمەمەسی اۇنو دا اۆزۆیۇردو.
آصلئندا کندی باشئنا گلسە ناسئل آشاجاغئنئ بیلییۇر فاقاط بو یؤنتمین سرحاتتا پک أتکیلی اۇلامایاجاغئنئ دۆشۆنۆیۇردو.
موصطافانئن تیجاری حایاتتاکی أن اؤنملی یؤنتمی “توەککۆلدۆ”…
