(9)
أمانت – 2
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا ﴿۵۸﴾ (سورة النساء)
آللاە سیزە، أمانتلری أهلینە ورمەنیزی وە اینسانلار آراسئندا (هرحانگی بیر قۇنودا) حۆکۆم ورەجگینیز زامان عادالتلە حۆکۆم ورمەنیزی أمرەدر. آللاە سیزە نە گۆزل اؤگۆت وریر. آللاە دینلەر وە گؤرۆر. (نیسا سورەسی؛ 58)
“مۆنافئغئن عالامتی اۆچتۆر؛ قۇنوشتوغو زامان یالان سؤیلەر، سؤز وردیگیندە سؤزۆندە دورماز، کندیسینە بیر شەی أمانت أدیلدیگیندە حائینلیک أدر.” (بوحاری وە مۆسلیم)
دگرلی گنچلر،
گچن قۇنوشمامئزدا، أمانت قاورامئنئن تانئمئنئ یاپمئش، بدنیمیزین، روحوموزون وە بیزە وریلن نیعمتلرین بیرەر أمانت اۇلدوغونو آنلاتمئشتئق. بوگۆن دە نەلرین أمانت سایئلدئغئنئ آنلاتمایا دوام أدەجگیز.
مثەلا ثروت، اۇرون وە ماقام بیرەر أمانتتیر؛ بونلارا صاحیب اۇلماق هر زامان کیشینین ألیندە دگیلدیر. بونلار اینسانئن حایاتئنئ باعضئ آچئلاردان چۇق قۇلایلاشتئرابیلەجک اۇلسا دا، برابریندە بۆیۆک سۇروملولوقلار گتیریر. بو سۇروملولوقلارئن سیزە وریلمەسی، اۇ أمانتە أهیل اۇلدوغونوزون، سیزین اۇ قۇنودا گۆونیلن کیشی اۇلدوغونوزون، یاعنی أمانتە صاحیب چئقابیلەجک یتەنکتە اۇلدوغونوزون دۆشۆنۆلدۆگۆنۆ گؤستریر.
اؤرنگین بیر صئنئف باشقانئ بیلە، سچیلدیکتن سۇنرا اؤگرتمنینە وە آرقاداشلارئنا قارشئ بۆیۆک سۇروملولوق اۆستلنمیش اۇلور. صئنئف دۆزنینی ساغلامالئ، آرقاداشلارئ آراسئنداکی آنلاشمازلئقلاردا عادالتلە قارار ورملی، چئقابیلەجک قارغاشالارئ أنگللەملیدیر. أگر بیر اؤگرنجی، بونلارئ یاپابیلەجک قابیلیەتە صاحیب دگیلسە، صئنئفتا هدفلنن دۆزن ساغلاناماز. اۇ زامان، اۇ اؤگرنجی کندیسینە أمانت أدیلن صئنئف باشقانلئغئ مەوقیسینین حاققئنئ ورەمەمیش اۇلور. بو یۆزدن، اۆستلندیگیمیز گؤرەو، اۇرون وە ماقاملارئن بیرەر أمانت اۇلدوغونو اونوتمامالئ، اۇنلارئن حاققئنئ ورمک ایچیین ألیمیزدن گلنی یاپمالئیئز.
دگرلی گنچلر،
“أمانت” کلیمەسینین، “گۆونیلیرلیک” آنلامئنا گلدیگینی سؤیلەمیشتیک. ایشتە وردیگیمیز سؤزلری توتماق وە یاپتئغئمئز آنلاشمالارئ یرینە گتیرمک دە بیزیم گۆونیلیرلیگیمیزی گؤستردیگی ایچین أمانتتیر. أگر سؤزۆمۆزدە دورمازساق یا دا آنلاشمالارئمئزا اویمازساق، أمانتە قارشئ حائینلیک یاپمئش اۇلوروز. ذاتن قۇنوشمامئزئن باشئندا اۇقودوغوموز حادیثی شریفتە؛ أمانتە حئیانت أتمک، سؤز وردیگیندە سؤزۆندە دورماماق وە یالان سؤیلەمکلە بیرلیکتە آنئلمئش، حپسینین دە مۆنافئق یاعنی ایکییۆزلۆ کیشیلرین اؤزللیکلری اۇلدوغو بلیرتیلمیشتیر.
دگرلی گنچلر،
ایچیندە یاشادئغئمئز آلانا “مسکن” دەنیر. مسکنلر، عائیلەمیزلە برابر یاشادئغئمئز اؤزل آلانلار اۇلدوغو ایچین ایچلریندە، عائیلەمیزدن باشقالارئنئن گؤرمەسی یا دا بیلمەسی اویغون اۇلمایان دوروملار یاشانابیلیر. بونلار، بیزیم ماحرمیمیز یاعنی اؤزل، دۇقونولماز آلانئمئزدئر.
بو آلانلارئن دۇقونولمازلئغئنئ ایکی شکیلدە ألە آلابیلیریز. بیرینجیسی مسکن ماحرمیەتیدیر. سیزین أوینیز سیزین ایچین اؤزل آلان اۇلدوغو گیبی، باشقالارئنئن أولری دە اۇنلار ایچین اؤزل آلانلاردئر. بو یۆزدن، سیزە عائید اۇلمایان بیر مسکنە گیتتیگینیزدە، یالنئزجا سیزە گؤستریلن اۇدادا اۇتورمالئ، داعوت أدیلمەدیکچە باشقا اۇدالارا گچیش یاپمامالئ، بولوندوغونوز اۇدادا دا آچئقتا اۇلمایان هیچبیر شەیی قارئشتئرمامالئسئنئز. چۆنکی أو صاحیبی سیزی اؤزل آلانئنا آلمئش، سیزە گۆونمیشتیر. گۆون أمانتتیر؛ اۇ أمانتە حئیانت أتمەمەنیز گرکیر.
بوندان داحا دا اؤنملیسی، عائیلە ایچی بیلگیلرین دە أمانت اۇلماسئدئر. هر عائیلە کندی ایچیندە آجئسئیلا، تاتلئسئیلا پک چۇق شەی یاشار. بو یاشانانلار راستگلە هر اۇرتامدا آنلاتئلئرسا، عائیلە ایعتیبارئنئ زدەلەیەجک داحا بۆیۆک سئقئنتئلار اۇلوشتورابیلیر. اؤزللیکلە گۆنۆمۆزدە تلەویزیۇنلاردا، “رئالیتی شۇو” آدئ آلتئنداکی پرۇگراملاردا عائیلە ماحرمیەتی هیچە سایئلماقتا، یالنئزجا عائیلە ایچیندەکی کیشیلرین بیلمەسی گرکن بیلگیلر بۆتۆن اۆلکەیە وە حاتتا دۆنیایا یایئلماقتادئر. بو عائیلەلر، بؤیلە یاپاراق سۇرونلارئنئ چؤزمک یرینە چۇغونلوقلا بۆیۆتمکتەدیر.
بیزیم بورادان چئقاراجاغئمئز سۇنوچ شودور: عائیلە ایچی اؤزل بیلگیلر، یۇل گؤسترمە وە سۇرون چؤزمە آماجئ یا دا ایشلەوی اۇلمایان کیشیلرلە پایلاشئلمامالئدئر.
عاینئ عائیلە ایچی بیلگیلر گیبی، باشقالارئنئن بیزە سئر اۇلاراق وردیگی بیلگیلر دە أمانتتیر وە کیمسەیە آچئلمامالئدئر. بونون یاپئلماسئ، بیزە دویولموش گۆونین کؤتۆیە قوللانئلماسئ وە أمانتە حئیانت اۇلور.
دگرلی گنچلر،
أمانتە أدیلن حئیانت آچئغا چئقماسا بیلە، اونوتمایالئم کی آللاە هر یاپتئغئمئزدان حابرداردئر. باشتا اۇقودوغوموز آیتتە بلیرتیلدیگی گیبی، “آللاە دینلەر وە گؤرۆر”.
ایکی هافتادئر اۆزەریندە دوردوغوموز أمانت قاورامئنئن قاپسامئ آصلئندا داحا دا گنیشتیر. سیزلرین دە حایاتئنئزا بو ایلکەلری گچیرمەنیزی، سیزە گۆونیلن هر یردە، گۆونی کؤتۆیە قوللانمایان أمانت أهلی کیمسەلر اۇلمانئزئ دیلەریز.
بؤیلەجە، اومولور کی، قورتولوشا أرنلردن اۇلوروز.
