“سؤیلەدیکلرینیزە دیققات أدین؛ دۆشۆنجەلرە دؤنۆشۆر
دۆشۆنجەلرینیزە دیققات أدین؛ دویغولارا دؤنۆشۆر
دویغولارئنئزا دیققات أدین؛ داورانئشلارا دؤنۆشۆر.”
ماهاتما گاندی
شو ضئدلئقلار عالمی؛ گجەسییلە گۆندۆزۆیلە، یازئیلا قئشئیلا، گۆزلییلە چیرکینییلە، آچلئغئیلا تۇقلوغویلا، بارئشئیلا ساواشئیلا، قادئنئیلا أرکگییلە بیر آرادا بولوندوردوغو بو کائینات؛ بیر حۆکۆمدارئن سالطاناتئدئر.
بو عالمدەکی سۇنسوز نیعمتلری اۇ حۆکۆمدار یاراتمئشتئر وە اۇرتاقسئز صاحیبی، حاکیمی دە کندیسیدیر. بو نیعمتلرین قوللانئلما شارطلارئنئ، حایاتئن قوراللارئنئ دا کندیسی بلیرتمیشتیر.
هرکس وە هر شەی اۇ بۆیۆک حۆکۆمدارا تابیع وە أمیرلرینە باغلئدئر. بۆتۆن گۆچلر وە یتکیلر اۇ یۆجە یاراتئجئنئن ألیندەدیر.
ایستەین وە غایرت أدنە وریرکن، ایستەمەین وە نانکؤرلۆک أدنین دە ألیندن آلئر. ایستەینی گۆن ائشئغئنا چئقارئرکن، ایستەمەینی جهالت قارانلئغئندا بئراقئر. کیمینە مال مۆلک، أولاد وریر، کیمینە ایسە هیچ ورمز.
اینسان؛ بو سۇنسوز نیعمتلرین بیر آرادا بولوندوغو، نیعمتلرین یاراتئجئسئ وە صاحیبی اۇلان حۆکۆمدارئن مملکتیندە دۇغوش سۇنراسئ بورانئن فردیدیر. کیشینین بو فردیەتی قابول أتمەسی یا دا أتمەمەسی ألیندە دگیلدیر.
لاکین بو یۆجە یاراتئجئنئن وردیگی عاقئل وە حۆر ایرادە ایلە دۇناتئلان اینسان اۇغلونا، دیگر وارلئقلار ایلە ماددی وە ماعنەوی قووتلر اۆزەریندە اۆستۆنلۆک ورمیشتیر. بو اۆستۆنلۆگۆ قوللانماسئ سۇنوجو أبدیەت ایچین یاراتئلان اینسان بو دۆنیا وە آحیرت موتلولوغونا أریشەبیلەجکتیر.
ناسئل مئ؟
داغدان تاشتان، هاوادا اوچان قوشتان، کندی وۆجودوموزدان، بیر گۆلدن دیکندن، آیدان گۆنشتن، هاوادان، قئساجاسئ کائینات کیتابئنئ ایی اۇقویاراق وە گرکنی یاپاراق قازاناجاقتئر.
بو سۇنسوز نیعمتلرین بیر آرادا بولوندوغو بو کائینات، اۇقوماسئنئ بیلن ایچین آچئق بیر کیتابتئر. أگر اینسان بو کیتابئ اۇقومویۇرسا، یۆجە یاراتئجئیئ بولامئیۇرسا هم جاهیل، هم دە نانکؤردۆر.
بو جهالتتن قورتولماق ایچین گلین باشلایالئم تفککۆر أتمەیە؛ دۆشۆنمەیە بیر آووچ تۇپراق ایلە باشلایالئم.
نە یۇق کی بو بیر آووچ تۇپراقتا… یەدیگیمیز یەمکلر، گییدیگیمیز ألبیسەلر، قوللاندئغئمئز بۆتۆن أشیالار وە داحی بیزلر…
قئساجاسئ هر شەی ایشتە بو بیر آووچ تۇپراقتان یاراتئلئیۇر.
مەیوەلر، سبزەلر، چیچکلر… بو قادار چشیتلی مەیوەلرین، سبزەلرین گؤرۆنۆملرینی آیرئ، تاتلارئنئ آیرئ، رنکلرینی آیرئ یاپان… گۆلۆن قۇقوسونو، کارانفیلین رنگینی، قارپوزون تادئنئ، آرمودون سویونو، بوغدایئن شکلینی، نارئن دیش دیش دیزیلیشینی یاراتان کیم؟
عاجابا بو بیر آووچ تۇپراغئن عاقلئ مئ وار کی، بو قادار چشیتلی ماددەلرین گؤرۆنۆملرینی آیرئ، تاتلارئنئ آیرئ، رنکلرینی آیرئ یاپئیۇر؟
بینلرجە یاپراغا مۇتیفلرینی کیم چیزییۇر؟
قۇجامان بیر قارپوزو اینجەجیک بیر ساپلا یردە یتیشتیریرکن، کۆچۆجۆک جەویزی قۇجامان آغاچتا یتیشتیرن گۆچ، کیمین گۆجۆ؟
کائیناتتا هر شەیی بیر نیظام وە اینتیظاملا کیم دۆزنلییۇر؟
گۆندۆزۆن آرقاسئندان گجەیی، قئشئن آرقاسئندان یایئ کیم گتیرییۇر؟
بو آرامئزدا گؤرمەدیگیمیز آما وارلئغئنئ دا اینکار أتمەدیگیمیز هاوایئ کیم ورییۇر؟ نییە آیدا یۇق دا، دۆنیا گیبی بیر یردە وار؟
گۆنش بیزی نییە قاوورمویۇر دا بیزدن اؤنجەکی گزەگنی سئجاقتان قاوورویۇر؟ نییە دۆنیا بوزلار اۆلکەسی دگیل دە، بیزدن سۇنراکی گزەگنلر سۇغوقتان یاشانمئیۇر؟
دۆنیایئ بؤیلە دۇنمایاجاق وە قاوورمایاجاق نۇقطایا قۇیان أل، کیمین ألی؟
آتمۇسفر طاباقاسئ اۇلماسایدئ، دۆنیانئن یۆزەیی دە طئبقئ آی گیبی دلیک دشیک اۇلاجاقتئ. قۇجامان دۆنیانئن چەورەسینە بو طاباقایئ چەویرن کیم؟
دۆنیانئن حافیف أگریلیگیندن مەوسیملر اۇلوشویۇر. قۇجا دۆنیایئ کیم أگریلتتی؟
بو قۇجا دۆنیا، گۆنش، آی، یئلدئزلار هاوادا آسئلئ دورویۇر سانکی. بۆتۆن بونلارئ توتان أل، کیمین ألی؟
سۇرولار، سۇرولار، سۇرولار…
بیتمک تۆکنمک بیلمەین سۇرولار.