مۆسلۆمانلار اۇلاراق سۇنو گلمز سۇرونلارئ اۇلان تۇپلوملار حالینە گتیریلمیشیز. بۆتۆن اؤگەلرییلە اینسانئمئزا یابانجئ دۆزنلرین باسقئلارئ آلتئندا یاشامایئ، ایسلامی باغلامدا هرحانگی بیر راحاتسئزلئق دویمادان سۆردۆرەبیلمکتەییز. همن هر آلاندا أگەمنلیک قارغاشانئن ألیندەدیر. حایاتئن ایچیندە تۇپلومسال اۇلغولار اینسانا یاشاما گۆچ وە ایرادەسینی قایبەتتیرمکتەدیر. اینسان حوقوقونو عازیز بیلن قالمامئشتئر. اینسان اینسانئ حۇرلاماقتا، آشاغئلاماقتادئر. اینسانئ، آرضدا آللاهئن حالیفە قئلدئغئنئ بیلن آنلایئشلارا بئراقئلمامئشتئر. حانگی ایمکانلار ایچریسیندە بولونورسا بولونسون؛ اینسان، آنجاق سئزلانمایئ وە شیکایتی دیللندیرمکتەدیر.
کیتلەلر سوسماقتا، کیتلەلر قۇنوشماقتادئر. نە بو سوسمالار نە دە بو قۇنوشمالار بیر بیلینجین، بیر طاورئن وە بیر پۇلیتیکانئن أثریدیر. چۆنکی کیتلەلر، سۆرۆ حالینە گتیرمەیی آماچلایان بیر کۆلتۆرلە أگیتیلمک دوروموندادئر. اینسان قالابالئقلار ایچیندە قایبۇلماقتادئر. گۆندەلیک غائیلەلر آراسئندا اینسان روحو بین یارا آلماقتادئر. اینسان آنجاق جسدینین وارلئغئنئ قۇروما ساواشئ ورمکتەدیر. اینسان آنجاق جسدینین وارلئغئنئ قۇروما ساواشئ ورمکتەدیر.
تۇپلوملارئمئزئن قۇنوشتوقلارئندا وە یازدئقلارئندا، اینسانلارئن سوسوزلوغونو وە اوموتسوزلوغونو گیدرەجک، گؤنۆل قاپئلارئنئ اؤزلملە آچاراق دینلەیەجگی وە اۇقویاجاغئ دۆشۆنۆرلری، تاریحچیلری، أدبیات وە صانعاتچئلارئ؛ یاعنی مۆبللیغ وە مۆبششیرلری یۇقتور. اویدو وە باغئنلئ تۇپلوملارئن، کندی دۆنیالارئندان قۇپارئلان تۇپلوملارئن گؤتۆرۆلەبیلەجگی یر آنجاق بؤیلە بیر یر اۇلابیلیردی.
بو قارانلئق تابلۇیا قارشئن اینسانئمئز کندیسینی بو چیزگییە گتیرن نیدنلری دویماقتا، دۆشۆنمکتەدیر. مۆسلۆمانلارئن دۆنیاسئندا یر یر هر تۆر سؤمۆرگەجی دۆشۆنجە، داورانئش وە باسقئلارئ اۇنورلا رددەدەرک ایسلامئن اؤزگۆن تەوحید بیلدیریسینی تۇپلوملارئنا قازاندئرما اوغراشئسئ ایچیندە بولونان، آدلارئنئ سایغئیلا آندئغئمئز مۆمتاز ایسیملر وە تۇپلوملار گۆندن گۆنە چۇغالماقتادئر. آللاە ایچین یۆرکلرینی سفربر أدن اینانچ ایشچیلری، نیجە زاماندئر سۆرن بیر قوراقلئغئن أگەمن اۇلدوغو تۇپلوملارئمئزا وە اینسانئمئزا قورتارئجئ نیظام فیکرینی بیر بنگیسو گیبی سونما اوغراشئ ایچریسیندەدیر.
اینانچ ایشچیلری گۆنجل قایغئلارلا اۇلدوغو قادار، گۆنجل توتقولارلا دا ساواشماقتادئر. اۇنلار اؤرنک بیر یاشاما بیچیمی ایچین گؤنۆللرە یۆرۆیۇرلار. اۇنلار بیر یۆرک قازانماق ایچین بین داغ آشیۇرلار. مۆمینلر ایچین اوموتلارئ، مۆنکیرلر ایچین قۇرقولارئ بۆیۆتیۇرلار. اۇنلار حاققا یؤنلیۇر وە حاققئن واعاد أتتیگی دۆنیایئ گرچکلشتیرمک ایچین نیجە بین سئناودان، نیجە بین ماحرومییتتن، ماحکومییتتن یۆز آقئیلا گچیۇرلار. کیتابئ کریمە یؤنلن تەوحید اینانجئ ساواشچئلارئ قورئانئن حابرلرینی وردیگی أورەلری بیر بیر نفیسلریندە یاشایاراق آللاهئن نیعمتینە ایستیحقاق کسب أدیۇرلار.
مۆسلۆمان تۇپلوملار ایچین شیمدیلردە أن ایلری گرکلیلیک، تاریحسل أتکینلیکلرینە ینیدن اولاشما گرکلیلیگی اۇلمالئدئر. اینسانئمئزا، أورنسل اۆستۆنلۆکلرە آدای اۇلما سۇروملولوغونو دویورماق وە بو یۇلدا اۇنا کیشیلیک قازاندئرماق بیر اینانچ بۇرجودور. بۇش دۆشلر، حایاللر وە ماثاللار نەرەدە بارئنئرسا بارئنسئن، گۆن چیلەلریمیزین تمل نیدنلرینی یاقالاما گۆنۆدۆر. یۆزەیسل اؤنلملرلە بیر یرلرە وارئلاماز. بیز تۇپلومون قارا یازغئسئنئن یابانجئلاشما اۇلدوغونو تکرارلایاجاغئز. توتساغئز چۆنکی یابانجئلاشمایا. تۇپلوملارئمئزدا جرەیان أدن سۇسیال دگیشمەنین سانجئلارئنئ تاشئماقتایئز. بو بیلینچ ایچریسیندە شیمدی جاهیلیە عالەیهینە سۇنوچلاناجاق بیر دگیشمەنین سانجئلارئنئ تاشئماقتایئز. بو بیلینچلە قۇلایلئقلا یرلشمە اۇلاناغئ بولان یابانجئلاشمانئن اۆستۆنە واریۇروز. تۇپلوموموزون تۆکتیلەمەین اینانچ اؤزۆیلە، تۆکنمکتە اۇلان یابانجئلاشما قارشئسئندا ینیلنیۇروز. اینسانلئق تاریحی بۇیونجا تەوحیدی دۆشۆنجەنین تمثیلجیلیگینی یاپمئش بیر ایقلیمین اینسانلارئ اۇلاراق یابانجئلاشمایا توتساقلئغئن آنلامسئزلئغئنئ دوییۇروز.
بۆتۆن یابانجئلاشمالارا قارشئن، اینسانئمئزئن کیشیلیگیندە کندی اؤز اینانجئنئن بلیرگین اؤزللیکلری ائشئماقتادئر. دۆشۆنن اینسان، زامانئ آیدئنلاتئجئ بیر اینانچ وە دۆشۆنجە دۆزنینی آنلامایا قۇیولموشتور.
یابانجئلاشما، تک وە أتکین آلترناتیف اۇلما یۇلوندا تۇپلوم یاپئمئزئ یۇزلاشتئرما أیلمینی سۆردۆرەجک، کندی قوروملارئنئ دۇیوراجاق، کندی دۆشۆنجەسینین آیدئنلارئنا گنیش اۇلاناقلار تانئیاجاقتئر. تۇپلوموموزدا بوگۆن دۆشۆنجە، صانعات وە أدبیات اۆرۆنلری چۇغونلوقلا یابانجئلاشمانئن حاضئرلادئغئ زمین اۆزەریندە اۇرتایا چئقماقتادئر. تۇپلوموموز آیدئنئ، یابانجئلاشمانئن بۆیۆسۆندن قورتولامامئشتئر. اؤیلە کی بیر یاندا تۇپلوموموزون دگر یارغئلارئنئ ساوونور گؤرۆننلر، دیگر یاندا چیرکین بیر چلیشکی ایچیندە باتئ کۆلتۆرۆ قارشئسئندا باش أگمکتە، یاشایئشئنئ باتئ اینسانئنا گؤرە عایارلاماقتادئر.
یابانجئلاشما گلمەدن اؤنجە بۆیۆکلۆگۆمۆزدۆ قۇنوشولان. یابانجئلاشمادان سۇنرا ایسە گریلیگیمیز وە کۆچۆکلۆگۆمۆز یازئلئپ سؤیلنیۇر. یابانجئلاشمانئن تۇپلوملارئمئز ایچین بیر اۆلکۆ اۇلمادئغئ وە اۇلامایاجاغئ، اۆلکۆلرین عائید اۇلدوغو تۇپلوملار ایچین تۆکنمز بیر یاشام قایناغئ اۇلدوغو گرچگی، هر گچن گۆن گۆچ قازانماقتادئر. اینسانئمئز تاریحسل وارلئغئنئ وە أتکینلیگینی یابانجئلاشمایلا ییتیردیگینی اؤگرنمکتە، گلەجگە یؤنەلیک اوغراشلارئمئزدان بیزی اۇنون آلئقۇیدوغونا تانئق اۇلماقتادئر. سانئلمامالئدئر کی بیزیم تک اوغراشئمئز یالنئزجا یابانجئلاشمادئر. هر شەیدن اؤنجە ایمانئمئزئ وە تەوحید دۆشۆنجەسینی کسین گرکلرییلە یرینە گتیرمک صورتییلە أگەمنلیگە قاووشتورماقتئر آماجئمئز.
تاریح بۇیونجا آنجاق ایمان عاقیدەسییلە وارلئغئنئ سۆردۆرن بیر تۇپلومدا، ایمان عاقیدەسی، یابانجئلاشمانئن حاطئرئ قئرئلماسئن دییە اینکار دۆشۆنجەسی وە أتکینلیکلرییلە بیر توتولاماز. یابانجئلاشمئش اینسان وە تۇپلوم بیر قئسئر دؤنگۆ ایچریسیندەدیر. اۇ اینانچ دۆشۆنجەسینە قارشئ اۇلدوغو گیبی ایمانلا اینکار آراسئندا گیدیپ گلمکلە بیرلیکتە، گرکتیگیندە اینکاردان یانا چئقتئغئنئ گیزلەیەمەمکتەدیر. اۇنون ایناناجاق قادار شاحصییتلی اۇلماسئنا اۇلاناق یۇقتور. چۆنکی اۇ گۆچسۆزلۆکتە ایلری بیر مۇدلدیر. یابانجئلاشما ناسئل ایچریکسیز وە توتارسئز بیر أیلمسە، یابانجئلاشمئش اینسان دا اۇ درەجە ایشلەوسیز وە آنلامسئز بیر اینساندئر. دۆنیامئز بؤیلە بیر اینسان تۆرۆنە آنجاق زامانئمئزدا تانئق اۇلماقتادئر.
بیز یابانجئلاشمانئن اؤزگۆرلۆگۆنۆ گچیجی بیر اؤزگۆرلۆک ساییۇروز. بشری دیسیپلینلرین تۆمۆنۆن سالطاناتئنئ گلیپ گچیجی تلاققی أدیۇروز. موواححیدلر اۇلاراق اینانچ وە دۆشۆنجە دۆنیامئزئ تهدید أدن هر تۆر یابانجئ عونصورو دۆنیامئزدان سؤکۆپ آتماق مەوقیعیندەییز. راببانی حاقیقاتین ایفادەسی مۆسلۆمانلار اۇلاراق بیزە عائید اؤزگۆن دگرلر بۆتۆنۆنۆ گلەجگە گؤتۆرمکلە یۆکۆملۆیسک، یوموشوموز یابانجئلاشمانئن تاحت وە تاجئنئ آیاقلار آلتئنا آلماقتئر.
قالمیمیزین سسی بیر ایمان قاوغاسئ آدئنا آدانمئش سەودالئ بیر قوشاغئن سسیدیر. یابانجئلاشمایا ایلک کز قارشئ دوران قوشاق بو قوشاقتئر. وارلئغئنئ، کیشیلیگینی، سۇیلولوغونو، ساواشچئلئغئنئ قوتلو ایسلام اؤگرتیسی ایلە بولانلارئن قوشاغئ.
یابانجئلاشمانئن گؤز آچتئرمادئغئ گۆنلردە گؤنۆللریمیزدە قوتلو ایسلام اؤگرتیسینین ایلک قئوئلجئملارئنئ آتشلندیریپ بۆتۆن بیر یر یۆزۆنۆ قوشاتاراق ایچیمیزە اولاشان واحی دۆشۆنجەسی وە بیلینجینی بیزە اولاشتئران بۆیۆک دۇغو دۆشۆنجەسیدیر. شیمدیلردە بیزی چەورەلەین ساپمالارا قارشئ بیر باغئشئقلئق ایچیندە بولونیۇرساق، بۆیۆک قایئبلاردان سۇنرا دۆشۆنجەدە، گۆنۆمۆزدە دە بیر دیریم گۆجۆ وە اومودو ایچیندەیسک، اینانچتا وە اینانچ دۆشۆنجەسیندە یابانجئلاشمانئن اۇیونلارئنا قارشئ ساغلئغئمئزئ ییتیرمەمیشسک قوشاغئمئز بونو بۆیۆک دۇغو دۆشۆنجەسییلە باشلایاراق آدئم آدئم ایزلەدیگی دیگر تەوحیدی مۆجادلە مکتبلرینە بۇرچلودور.
اینسانئمئزئ بیر ینی یۇروملا وە اینانچ دۆشۆنجەسیندن اؤدۆن ورمکسیزین ایلری آتئلئملارا حاضئرلایان وە دئش أتکنلرە، ماتریالیزمە، مارکسیزمە قارشئ دیرنچلی توتان ایمان، تەوحیدی مۆجادلە مکتبلرینین دالغا دالغا یۆرکلریمیزە قازاندئردئغئ ایماندئر.
اؤزگۆرلۆک ایچیندەکی یابانجئلاشمایا وە تەوحید اینانجئنئن سۆرکلی تهدید آلتئندا توتولماسئنا قارشئ، موواححیدلرین بیلدیریسی هر گچن گۆن بین قات داحا یانقئلانماقتادئر.
یابانجئلاشما سۆرن بیر گجەدیر.
بیز صاباح ساعاتلری قوشاغئیئز.
بۆتۆن بیر یۆرگیمیزی بۆتۆن یؤنلرە یایماقتایئز.
ینی بیر گۆنە نامازلا گیرر گیبی ینی واقیتلرە گیریۇروز.
بۆتۆن بیر آنادۇلو تۇپراغئنئ عاشقلا وە چیلەیلە یۇغوراراق اۇنو بۆیۆک بیر اینانجا حاضئرلایان حۇراسان أرنلرینین ایلهامئیلا اۇنلارئن أیلمینە حاضئرلانیۇروز.
آتاسۇی مۆفتۆاۇغلو
دۆشۆنۆر-یازار
