بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

 اییلیگی سۇن‌سوز، ایکرامئ بۇل آللاهئن آدئ‌یلا،

(ناصر سورەسی؛ 1)

اِذَا جَٓاءَ نَصْرُ اللّٰهِ وَالْفَتْحُۙ

(أی موحاممد!) آللاهئن یاردئمئ گلیپ اۇ فتیح (مککەنین فتحی) گرچکلشتیگیندە،

(ناصر سورەسی؛ 2)

وَرَاَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ ف۪ي د۪ينِ اللّٰهِ اَفْوَاجًاۙ

اینسان‌لارئن بؤلۆک بؤلۆک آللاهئن دینی‌نە گیردیک‌لری‌نی گؤرۆرسۆن.

(ناصر سورەسی؛ 3)

فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُۜ اِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا

اۇ زامان هر شەیی گۆزل یاپان راببینە /صاحیبینە یؤنل وە باغئشلانما دیلە! اۇ، تەوبەلری قابول أدر. 

بو سورە، باغلانتئلئ آیت‌لرلە بیرلیک‌تە اۇقونونجا هم کیمسەنین گۆناەلارا قارشئ قۇرونمادئغئ هم دە تەوبەنین ناسئل وە نە زامان یاپئلاجاغئ قۇنوسوندا موحاممدین (ع) اؤرنک گؤستریلدیگی گؤرۆلۆر. یانلئشئ یاپان کیم اۇلورسا اۇلسون، یانلئشئندان دؤنۆپ کندی‌نی دۆزلتمز، سبب اۇلدوغو کؤتۆ سۇنوچ‌لارئ، ایمکان‌لارئ اؤلچۆسۆندە اییلشتیرمزسە تەوبە أتمیش اۇلماز.

چۇق سایغئن بیر کیشیلیگە صاحیب اۇلان موحاممد (ع) (قالم سورەسی؛ 4) مککەیە آللاە طارافئندان ألچی اۇلاراق گؤرەولندیریلدیگیندە (جومعا سورەسی؛ 2) یاپتئغئ قۇنوشمالار هرکسی شاشئرتتئ. (نجم سورەسی؛ 10-1) مککەنین آصئل اؤزللیگی، اۆممۆل قورا (أنعام سورەسی؛ 92) وە (شورا سورەسی؛ 7) یاعنی یرلشیم آلان‌لارئ‌نئن آناسئ، دۆنیانئن آناکنتی اۇلماسئ‌دئر. مککەلی‌لر داحا سۇنرا اۇنون، آللاهئن ألچیسی اۇلدوغونو کسین اۇلاراق آنلادئ‌لار (یاسین سورەسی؛ 7) آما سؤیلەمەلری‌نین کندی‌لری‌نە ایعتیبار قایبەتتیرەجگیندن قۇرقاراق اۇنا قارشئ چئقتئ‌لار (قاصاص سورەسی؛ 57) وە اۇندان قورتولمایا چالئشتئ‌لار. باسقئ‌لارئ‌نئ اییجە آرتئردئق‌لارئ سئرادا شو آیت‌لر ایندی:

(أی موحاممد) سنی بو تۇپراق‌لاردان چئقارماق ایچین یریندن اۇیناتماق اۆزرەلر. چئقارئرلارسا سن‌دن سۇنرا بورادا فاضلا قالامازلار. سن‌دن اؤنجە گؤندردیگیمیز ألچی‌لرە اویغولانان سۆننت بودور. بیزیم سۆننتیمیزدە بیر دگیشیکلیک بولامازسئن. (ایسرا سورەسی؛ 77-76)

سۆننت، آللاە تعالانئن ألچی گؤندردیگی تۇپلوم‌لاردا اویغولادئغئ قانون‌دور. شو آیت‌لرلە، بو سۆننتین مککە مۆشریک‌لری‌نە دە اویغولاناجاغئ، اۇرانئن حاکیمیەتی‌نین مۆسلۆمان‌لارا گچەجگی وە بونون گرچکلشەجگی تاریح بیلدیریلدی:

ألیف، لام، میم! رۇمالئ‌لار ینیلدی‌لر. یریۆزۆنۆن أن چوقور یریندە (لوت گؤلۆ بؤلگەسیندە). اۇنلار، بو ینیلگی‌نین آردئندان غالیب گلەجک‌لردیر. دۇقوز یئل ایچیندە! اؤنجە دە سۇنرا دا بۆتۆن یتکی آللاهئن‌دئر. اۇ گۆن مۆمین‌لر سەوینەجک‌لردیر. آللاهئن یاردئمئ‌یلا! آللاە ترجیح أتتیگی‌نە یاردئم أدر. اۇ دائیما اۆستۆن‌دۆر، ایکرامئ بۇل‌دور. بو، آللاهئن سؤزۆدۆر. آللاە سؤزۆندن دؤنمز. آما اینسان‌لارئن چۇغو بونو بیلمز. (روم سورەسی؛ 6-1)

مدینەدە اینن شو آیت، اۇنا چۇق کؤتۆ داوراندئق‌لارئ‌نئ بیلدیرمک‌تەدیر:

اۇ کافیرلر بیر زامان‌لار، سنی دوردورماق، اؤلدۆرمک یا دا سۆرگۆن أتمک ایچین اۇیون (توزاق) قورویۇرلاردئ. آللاە دا اۇیون قورویۇردو. أن ایی اۇیون قوروجو آللاەتئر. (أنفال سورەسی؛ 30)

بو طاوئرلار اۆزری‌نە نبیمیز مدینەیە هیجرت أدینجە هرکس پرس‌لر ایلە رۇمالئ‌لار آراسئندا چئقاجاق ساواشا اۇداقلاندئ. قورەیش سورەسیندە بلیرتیلدیگی گیبی مککەلی‌لر یئل‌دا ایکی کرە تیجارت کروانئ چئقارئرلار؛ قئشئن یمن وە حابشیستانئ، یازئن دا فیلیسطین، سوریە، مئصئر وە عئراق بؤلگەلری‌نی ترجیح أدرلردی. مککە ایچین بۆیۆک اؤنم تاشئیان کروان‌لارئ سوریەدە ایکن، ساواش حابری دویولدو. مۆسلۆمان‌لار آللاهئن کندی‌لری‌نە کروانئ ورەرک یاردئم‌دا بولوناجاغئ اینانجئ‌یلا کروانئن قۇناقلایاجاغئ بدیرە دۇغرو یۇلا چئقتئ‌لار. آما بکلەمەدیک‌لری بیر آن‌دا قارشئ‌لارئ‌نا مککە اۇردوسو چئقتئ.

بونو شو آیت‌تن اؤگرنییۇروز:

سیز وادی‌نین (بدیرین) آلت طارافئندا، اۇنلار وادی‌نین اۆست طارافئندا، کروان ایسە بیرآز آشاغئنئزدایدئ. سؤزلشسەیدینیز بؤیلە دنک گتیرەمزدینیز. آما آللاە، قارار وردیگی بیر ایشی گرچکلشتیرەجک‌تی. کندی‌نی بیتیرن‌لر گرچگی گؤرەرک بیتسین‌لر، یاشایان‌لار دا گرچگی گؤرەرک یاشاسئن‌لار، دییە بؤیلە یاپتئ. آللاە ألبتتە دینلەین وە بیلن‌دیر. (أنفال سورەسی؛ 42)