ناسئل بیر نبی-رسولە ایمان أدەلیم؟
پەیغامبرە ایمان، قورئانئن ایستەدیگی شکیلدە اۇلمالئدئر. یاعنی تاصاوور أدیلن پەیغامبرە دگیل، قورئانئن تانئتتئغئ پەیغامبرە ایمان أدیلملیدیر. بونون دئشئنداکی تۆم پەیغامبر تاصاوورلارئ یانلئشتئر. دۇلایئسئیلا تاصاوور أدیلن بو حایالی پەیغامبرلرە ایمان أتمک، آصلئندا “ایمان دگیل، اینکاردئر”. تاریح بۇیونجا پەیغامبری اینکار أتمەنین ایکی یۇلو (پراتیکتە پەیغامبری اینکار أدن ایکی آنلایئش) اۇلموشتور:
بیرینجیسی؛ بیزیم گیبی بیر بشرین پەیغامبر اۇلامایاجاغئنئ سؤیلەین وە اۇنو اینکار أدن آنلایئشتئر. مثەلا مککە مۆشریکلرینین رسولوللاها گؤستردیگی طاوئر بؤیلەدیر.
ایکینجیسی ایسە؛ پەیغامبری سؤزدە قابول أدن آما اۇنو بشر اۆستۆ گؤرەرک ایلاهلاشتئران آنلایئشتئر. مثەلا حئریستیانلارئن حض. عیسا ایچین سرگیلەدیگی طاوئر بؤیلەدیر.
بیرینجی تۇپارداکی اینسانلار پەیغامبری اینکار أتتیگی گیبی، ایکینجی تۇپارداکی اینسانلار دا پەیغامبری اینکار أتمیشلردیر. چۆنکی اۇنلار قورئانئن تانئتتئغئ پەیغامبرە دگیل، قافالارئندا قورغولادئغئ وە قورئانا موحالیف اۇلدوغو کسین اۇلان بیر پەیغامبرە ایمان أتتیلر. آما گرچکتە اؤیلە بیر پەیغامبر یۇقتو. اۇلمایان بیر پەیغامبرە ایمان أدەرک گرچک پەیغامبرە ایمان أتمکتن قاچئندئلار. دۇلایئسئیلا پەیغامبری اینکار أتمیش اۇلدولار.
قورئان، بو هر ایکی یاقلاشئمئ دا دئشلایاراق بیزیم؛ “بشر پەیغامبرە” ایمان أتمەمیزی ایستەر. بو نەدنلەدیر کی، بیز مۆمینلر شهادت گتیریرکن؛ “بن شاهیدلیک أدریم کی، موحاممد آللاهئن قولو وە ألچیسیدیر” دیەرک ایمانئمئزئ ایقرار أدریز. یاعنی اؤنجە پەیغامبرین “قول” اؤزللیگینی وورغولار، آردئندان “رسول (ألچی)” اۇلدوغونو سؤیلەریز. بؤیلەجە قورئانئن ایستەدیگی گیبی “قول ألچییە” ایمان أتمیش اۇلوروز.
اؤنجەکی بؤلۆملردە نبی-رسول موحاممد (ع) ایلە ایلگیلی باعضئ آیتلری اینجەلەیەرک قورئانئن تانئتتئغئ “بشر نبی-رسولۆ” یانئمایا چالئشتئق. بو آیتلردە تانئتئلان “نبی-رسول” ایلە باعضئ مۆسلۆمانلارئن ذیهینلریندەکی “نبی-رسول” آنلایئشئنئن اؤرتۆشمەدیگی سؤیلنەبیلیر. زیرا بو دورومو گۆنلۆک حایاتتا اۇلدوقچا سئق مۆشاهدە أدیۇروز. حاتتا نبی-رسول ایلە ایلگیلی قورئان آیتلرینی اۇقودوغوموز وە اۇنون دا بیر بشر اۇلدوغونو سؤیلەدیگیمیز زامان (کی بونو بیز دگیل، قورئان بیلدیریۇر) باعضئ کیمسەلرین، سانکی نبییە حاقارت أدیۇرموشوز گیبی تپکی گؤستردیگینە شاهید اۇلیۇروز. “نبی-رسول” ایلە ایلگیلی آللاهئن آیتلرینی اۇقوماق، اۇنا ناسئل حاقارت اۇلابیلیر کی؟!
دە کی: “بن دە طئبقئ سیزین گیبی بیر بشریم (ایلاە دگیلیم). بانا، ایلاهئنئزئن بیر تک ایلاە اۇلدوغو واحیەدیلیۇر. آرتئق کیم راببینە قاووشمایئ اومیۇرسا صالیح عامل ایشلەسین وە راببینە یاپتئغئ عیبادتلریندە هیچ کیمسەیی شیرک قۇشماسئن (بنی بیلە)! (کهف سورەسی؛ 110)
موحاممدە (ع) سایغئ دویماق وە اۇنا ایطاعات أتمک، اۇنون گتیردیگی سؤزلری یاعنی “قورئانئ” آرد پلانا آتاراق دگیل، قورئانا تابیع اۇلاراق مۆمکۆندۆر. رسولە ایطاعاتی أمرەدن قورئان، نبییە دە سایغئ ایستەر. آما نبییە سایغئ گؤسترمک (صالات وە سلام أتمک)، نبییی اینسان اۆستۆ بیر وارلئقمئش گیبی آشئرئ یۆجلتمک دگیلدیر. داعواسئنا حیذمت أتمکتیر. یاعنی قورئانا صاحیب چئقماقتئر. یۇقسا حئریستیانلارئن حض. عیسایا یاپتئغئ گیبی آبارتئلئ آما قورئانا آیقئرئ بیچیمدە اۇنو یۆجلتمک نبییە سایغئ دگیلدیر. عاکسینە سایغئسئزلئقتئر. هیچبیر آیت نبینین یۆجلتیلمەسینی ایستەمەدیگی گیبی، نبی دە کندیسینین یۆجلتیلمەسینی ایستەمەمیشتیر. نیتەکیم قۇنو ایلە ایلگیلی قورئانا موطابئق بیر حادیث شؤیلەدیر:
عابدوللاە ایبنی عابباس ریوایت أدیۇر: حض. عؤمرین شؤیلە سؤیلەدیگینی ایشیتتیم: “رسولوللاهئ دینلەدیم، دییۇردو کی: ‘حاققئمدا حئریستیانلارئن مریەم اۇغلو عیسایا یاپتئغئ گیبی آشئرئ اؤوگۆلردە بولونمایئن. شوراسئ موحاققاق کی، بن بیر قولوم. بنیم ایچین؛ “آللاهئن قولو وە رسولۆ” دەیین!”
اۇ حالدە حئریستیانلارئن حض. عیسایا یاپتئغئنا بنزەر شکیلدە بیزیم دە نبی موحاممدی یۆجلتەرک اۇنو ایلاهلاشتئرمامئز، اۇنا سایغئ گؤسترمک دگیلدیر. حاتتا شیرکتیر. مثەلا حئریستیانلار؛ “بیز عیسایا اینانمئیۇروز” دەمەدیلر. کندیلرینجە اۇنا سایغئسئزلئق دا یاپمادئلار. تام ترسینە اۇنو آشئرئ یۆجلتتیلر. حاتتا اۇ قادار آشئرئ یۆجلتتیلر کی؛ “عیسا، آللاهئن اۇغلودور” دەدیلر (حاشا). اۇنلار تۆم بونلارئ عیسایا حاقارت أتمک ایچین دگیل، اۇنو یۆجلتمک ایچین یاپتئلار. آما آللاە تعالا بؤیلە یاپانلار ایچین؛ “اۇنلار کافیر اۇلدو” بویوریۇر.
بنزەر شکیلدە یاهودیلر دە؛ “بیز عوزەیر نبییە اینانمئیۇروز” دەمەدیلر. کندیلرینجە اۇنا سایغئسئزلئق دا یاپمادئلار. تام ترسینە اۇنو آشئرئ یۆجلتتیلر. تام ترسینە اۇنو آشئرئ یۆجلتتیلر. حاتتا اۇ قادار آشئرئ یۆجلتتیلر کی؛ “عوزەیر آللاهئن اۇغلودور” دەدیلر (حاشا). اۇنلار تۆم بونلارئ عوزەیرە (ع) حاقارت أتمک ایچین دگیل، اۇنو یۆجلتمک ایچین یاپتئلار. آما آللاە تعالا بؤیلە یاپانلار ایچین؛ “اۇنلار کافیر اۇلدو” بویوریۇر.
قورئان، اؤنجەکی کیتاب أهلینین یاپتئغئ بو حاطالارئ بیزلرە نەدن آنلاتمئش اۇلابیلیر؟ ألبتتە کی بیز دە بو حاطالارئ یاپمایالئم دییە. بؤیلەجە قورئان بیزە شو سارغئتلارئ ورمیش اۇلیۇر:
“أی موحاممد اۆممتی! سیز دە یاهودی وە حئریستیانلارئن یاپتئغئ گیبی یاپمایئن، اۇنلار ناسئل نبیلرینی حاقیقاتە آیقئرئ اۇلاراق آشئرئ یۆجلتتیلر وە بؤیلەجە ساپئقلئغا دۆشتۆلر، سیز دە موحاممدی حاقیقاتە آیقئرئ اۇلاراق آشئرئ یۆجلتمەیین. اۇنا ایلاەمئش گیبی داورانمایئن، اۇنا باعضئ ایلاهی اؤزللیکلر یۆکلەمەیین! عاکسی حالدە سیز دە یۇلدان چئقار وە شیرکە دۆشرسینیز…”
رسولە ایمان أدەبیلمک ایچین قافامئزدا اۇلوشتوردوغوموز (قورئانا آیقئرئ) رسول تاصاوورونا دگیل، قورئانئن بیزە تانئتتئغئ نبی-رسولە ایمان أتمەمیز گرکیر. بونون ایچین دە موحاممدین (ع) وە دیگر تۆم نبی-رسوللرین، آللاهئن قولو وە رسولۆ اۇلدوغونا، حپسینین بیزیم گیبی بشر اۇلدوغونا، کندیلرینە آللاهئن باعضئ موعجیزەلر وردیگینە آما اۇنلارئن هیچبیرینین اۇلاغان اۆستۆ اؤزللیکلرە صاحیب اۇلمادئغئنا، آللاە ایستەمەدیکچە هیچبیر موعجیزە گؤسترەمەیەجگینە، موعجیزەلرین اۇنلارا عائید دگیل، آللاها عائید اۇلدوغونا، آللاەتان واحی آلدئغئنا، یوموشلارئنا سادەجە آللاهئن واحیینی اینسانلارا تبلیغ أتمک اۇلدوغونا، اینسان اۇلماسئ حاسبییلە باعضئ باعضئ حاطالارئنئن اۇلابیلەجگینە آما حاطالارئندا ائصرار أتمەییپ تؤوبە أتتیگینە وە کندیلرینە واحیەدیلن واحیە اویاراق مۆکممل اؤرنک اینسانلار حالینە گلدیگینە، اۇنلارئن دا بیزیم گیبی اؤلۆملۆ اۇلدوغونا وە حپسینین اؤلدۆگۆنە (حض. عیسا داحیل تۆم نبیلرین اؤلدۆگۆنە وە هیچبیر نبی-رسولۆن تکرار دۆنیایا گلمەیەجگینە) اینانماق گرکیر.
أی راببیمیز! بیزلر، تۆم نبی-رسوللریلرینە ایناندئق. اۇنلار آراسئندا هیچبیر فارق یۇقتور. موحاممد (ع) آللاهئن رسولۆ وە نبیلرین سۇنونجوسودور. بیز اۇنون آراجئلئغئ ایلە بیزە گؤندردیگین قورئانا ایناندئق، اۇنو بیزە گتیرن رسولە ایناندئق. قورئانئن اۇنا واحیەتتیگین حاقیقاتلر اۇلدوغونا ایناندئق. بیزی رسولۆنە ایطاعات أدن، بیزی قورئانا تابیع اۇلان وە بؤیلەجە یالنئزجا سانا عیبادت أدن وە یالنئزجا سانا ایطاعات أدن قوللارئندان أیلە آللاهئم! (آمین)
قورئانا ایمان ایچین اؤنجە رسولە ایمان گرکیر
قورئان وە رسول، ایکی فارقلئ زاماندا گلمیش دگیلدیر. هر ایکیسی دە عاینئ زاماندا وە بیرلیکتە گلمیشتیر. قورئانئن اینیش سۆرجی، رسولۆن ریسالت سۆرجینە یاعنی 23 یئلا دنکتیر. آللاە تعالا، رسولۆنۆ سچتیگی ایلک آندا بیزە جیلدلنمیش بیر کیتاب گؤندرمیش دگیلدیر. آللاە، رسولۆنە؛ “بن بیر کیتاب گؤندردیم، 23 یئل بۇیونجا اۇ کیتابئ اینسانلارا آچئقلا!” دەمیش دگیلدیر. آللاە تعالا بیزە؛ “آرانئزدان سچتیگیم بیر رسول آراجئلئغئیلا سیزە بیر کیتاب گؤندردیم /گؤندرەجگیم، اۇنا تابیع اۇلون!” بویورموشتور.
