وە یینە بیلیریز کی؛ حایاتتا تصادۆف یۇقتور، توافوق واردئر. یاشادئغئمئز هیچبیر اۇلای بۇشونا دگیلدیر.
حایات بۇشلوق قابول أتمییۇرسا، آللاە آدئیلا دۇلدورولمالئدئر. شو دا اونوتولمامالئدئر کی، حایاتئنئ اییلیک وە گۆزللیک آدئنا دۇلدورانلار حوضورلو اۇلاجاقلاردئر.
موتلولوغون سئررئ یا دا شیفرەسی؛ رئضادا، وفادا، سەوگیدە وە صابئردادئر. صاحیب اۇلدوقلارئنا قاناعات أتمکتەدیر.
یاپراغئن دۆشمەسینین بیلە تصادۆفی اۇلمادئغئ دۆنیامئزدا، یاشانئلانلارئن تصادۆفۆ اۇلمادئغئنئ بیلملیییز. حایاتئمئزئ أن چۇق أتکیلەین أولیلیگیمیز دە تصادۆف دگیلدیر.
أولنن ایکی کیشی، بیربیرینین ناصیبیدیر.
ناصیبینە راضئ اۇلماق، ایمانئن گرگیدیر.
حایئرلئ أش، آللاهئن قوللارئنا اؤزل بیر ایکرامئدئر.
حایئرسئز أش ایسە، دۆنیانئن أن آغئر ایمتیحانئدئر.
بو اؤزل ایکراما ماظهار اۇلماق، بیر أمگین اۆرۆنۆدۆر.
عائیلە موتلولوغو، أشلرین بیربیرلرینی حاطالارئیلا بیرلیکتە قابول أتمەلرینە باغلئدئر. قوصورسوز اینسان دا یۇقتور.
ایلگیلی آیت شو شکیلدەدیر:
أی ایمان أدنلر! قادئنلارا زۇرلا میراثچئ اۇلمانئز حلال دگیلدیر. وە آچئق بیر بیچیمدە فوحوش ایشلەمەدیکچە وردیگینیز بیر شەیی اۇنلاردان گری آلماق ایچین اۇنلارا باسقئ یاپمایئن. وە اۇنلارلا گۆزل بیر شکیلدە گچینین. زیرا اۇنلار سیزە ایتیجی گلسە بیلە حۇشلانمادئغئنئز بیر شەیدە آللاە بیرچۇق حایئر دیلەمیش اۇلابیلیر. (نیسا سورەسی؛ 19)
صابئرسئز بیر یاپئیا صاحیب اۇلدوغوموزدان مئدئر، چۇغو زامان حایئرلار گؤرۆلەمەدن سۇنا اولاشئلئر. سەودیگیمیزی قوصورو ایلە قابول أتمک، نوتلولوق ایچین ایلک آدئمدئر.
اۆچ تۆرلۆ سەوگیدن باحثەدیلیر:
أگرلی سەوگی: أگر بنیم دەدیکلریمی یاپارسان…
أگر بنیم دەدیگیم گیبی اۇلورسان…
بو شارطلئ سەوگیدیر.
چۆنکی سەوگی: چۆنکی سن دۆنیا گۆزلیسین…
چۆنکی سن بانا بۇل حارچلئق ورییۇرسون…
گۆزللیک گیدینجە، پارا بیتینجە؛ بیتن سەوگیدیر.
راغمن سەوگی: حاطا یاپمانا، قالبیمی قئرمانا، جانئمئ سئقمانا راغمن سنی سەوییۇروم.
شفقات یۆکلۆ آننە دە هر شەیە راغمن، سەومز می أولادئنئ؟
گچیمسیز قادئن دا، گچیمسیز أرکک دە یۇقتور. آنجاق اۇنو آنلامایان وە ایدارە أدەمەین؛ گچیمسیز یاپار. آنلاماق زامان ایشیدیر.
صابئر وە ایدارە آحلاقئنا صاحیب اۇلانلار، مورادئنا أررلر.
قئصصادان حیصصە آلماق گرک:
أشیندن چۇق أذیەت چکن حۇجالارئنئن دورومونا آجئیان اؤگرنجیلری، دوعا أدرلر حۇجالارئنئن حانئمئ اؤلسۆن دییە. بیر گۆن قادئنئن أجلی گلیر وە اؤلۆر. حۇجانئن اؤگرنجیلری بایرام أدرلر. قادئنئ بیر آن أوول تۇپراغا وریپ حۇجالارئنئ زیارت أدرلر.
“حۇجام سیزە تاعزیە دگیل، تبریک أتمەیە گلدیک. گؤزۆنۆز آیدئن اۇلسون، قورتولدونوز،” دەرلر. حۇجا ساکین وە دۆشۆنجەلی:
“بن بوگۆن گرچکتن چۇق اۆزگۆنۆم. بو قادئن بنیم ایچین ثروتتی. بن اۇنون کؤتۆ حویلارئنا صابرەدەرک یۆجە راببیمین راضئ اۇلاجاغئ آحلاقلارئ ألدە أدییۇردوم. بؤیلەجە پک چۇق ثواب وە ماعنەوی درەجە قازانئیۇردوم. نە یازئق کی، شیمدی بو ثروتیم تۇپراغا گؤمۆلدۆ، بؤیلە بیر کار قاپئسئ قاپاندئ!” دەر.
گنیش اوفوقلو اۇلمالئ، چۇق دۆشۆنملی، عاقئل وە گؤنۆل ترازیسیندە تارتمالئدئر. بیر یاندا لوط (ع) وە نوحون (ع) ایکی صالیح پەیغامبرین أشی اۇلوپ جهننمین دیبینی بۇیلاماق، دیگر یاندا دا فیرعاوونون أشی اۇلوپ جننتین سارایلارئندا اۇلماق واردئر.
“آللاە کۆفرە ساپلانمئش اۇلانلارا نوحون قارئسئ ایلە لوطون قارئسئنئ اؤرنک گتیردی. بو ایکیسی ایکی ایی قولومون نیکاحئ آلتئندایدئلار. فاقاط قۇجالارئنئن (ریسالتینە) ایحانت أتمیشلردی. (بو ایکی قادئنا:) “آتشە گیرنلرلە بیرلیکتە سیز دە گیرین،” دەنیلدیگی گۆن، ایکی قۇجاسئنئن وارلئغئ دا، اۇنلارئ آللاهئن جزاسئنا اوغراماقتان قورتارامایاجاقتئر.
ایمان أدنلرە دە آللاە فیرعاوونون قارئسئنئ اؤرنک گؤسترمیشتیر. حانی اۇ دەمیشتی کی: “راببیم! لۆطفو کرمیندن بانا جننتتە سادە بیر أو ایحسان أت. بنی فیرعاووندان، اۇنون چیرکین عاملیندن وە ظالیم قاومینین (شرریندن) قورتار.
عیمرانئن قئزئ مریەمی دە (اؤرنک گؤسترمیشتیر). اۇ (مریەم) کی عیففتینی قۇروموش، بیز بونا قارشئلئق اۇنون روحوموزدان اۆفلەمیشتیک. اۇ دا راببینین کلیمەلرینی، اۇنون کیتابلارئنئ گؤنۆلدن تاصدیق أتمیشتی. زیرا آللاهئن ایرادەسینی گرچکلشتیرمک ایچین أل پنچە دیوان دورانلاردان بیرییدی.” (تاحریم سورەسی؛ 10-12)
قادئن اۇلسون أرکک اۇلسون، نە موتلو یۇلونو آسیەدن، مریەمدن یانا چیزنلرە…
بابان پەیغامبر دە اۇلسا، عالملرە راحمت اۇلان نبی دە اۇلسا، دیققاتلی اۇلانلارا…
“قئزئم فاطئما! نامازئنئ قئلدئن مئ؟”
