ایشین اؤزۆ؛ حایامئزئن دینیمیزین اؤنۆندە اۇلماسئدئر.
اینسانداکی ایچ دنگەیی ساغلایان گرچک بیر أولیلیک حایاتئندا، قارئ قۇجا بیربیرلرینین اؤرتۆلریدیر. جنابئ آللاە؛ اۇروچ گیبی یئلدا بیر دفعا اۇلان وە ماعنەوی آچئدان اینسانئن دۇروغون یاشاندئغئ بو آیئن گجەلریندە حانئملارئنا یاقلاشمالارئنئن حلال قئلئندئغئنئ بلیرتمیشتیر. (باقارا سورەسی؛ 187) بو گرچک، جینسل تاطمینین عائیلە ساعادتیندە نە قادار اؤنملی اۇلدوغونو بیزە سونماقتئر.
قارئ قۇجا آراسئنداکی جینسل ایلیشکیدە صاداقا ثوابئنئن اۇلدوغو حاقیقاتی دە أولیلیگین وە جینسل ایلیشکینین بیر عیبادت اۇلدوغونو گرکتیریر.
اینسان گرچگی اۇلان جینسللیک، سادەجە یاتاق اۇداسئ مئدئر؟
أولیلیگی أن چۇق أتکیلەین جینسل موتلولوق، اۇتورما اۇداسئندا؛ گؤز گؤزە باقئشمالار ایلە أل ألە توتوشمالار ایلە یان یانا اۇتورمالار ایلە اۇلوشور. وۆجود تماسئنئ اؤنجەسی قورامایانلار، یاتاق اۇداسئندا دا باشارئلئ اۇلامایانلاردئر.
سما ماراشلئنئن قادئن وە أرکگین جینسللیکتە فارقلارئ اۆزەرینە یاپتئغئ تثبیتینی، چۇق اؤنمسەدیگیمی بلیرتەرک بورایا دا آلماق ایستەریم:
“قادئن أرکک یاراتئلئش فارقلئلئقلارئ جینسللیکتە دە اۇرتایا چئقار. أرکک جینسللیگی داحا آچئق وە اویارئمئ داحا قۇلایدئر. حاتتا أرکک ایستەمەسە بیلە رۆیا ایلە یا دا أتکیلەیجی بیر گؤرۆنتۆ ایلە جینسل دویغولارئ اویانئر.
قادئن جینسللیگی اۆستۆ اؤرتۆلۆ بیر حازینە گیبیدیر. قادئن حازینەنین تۇپلانماسئنا ایذین وریر ایسە أرکک دە أمک وریپ چابا گؤستریر ایسە ایکیسی ایچین دە أن بۆیۆک زنگینلیکتیر.”
قادئنئن کندینی قوللانئلمئش وە ایشی بیتینجە بیر کؤشەیە بئراقئلمئش حیسسەتمەمەسی ایچین بەیلرە چۇق ایش دۆشۆیۇر. هم دویغوسال، هم دە بدنسل موتلو وە تاطمین أدیلمیش بیر حانئمئن أشینە ورەجگی چۇق شەیلر واردئر. قادئن گرچکتن چۇق برەکتلیدیر. طئبقئ آیتین دەییمی ایلە “تۇپراق” گیبی. بیر وریرسین، بین آلئرسئن…
قادئنلارئنئز سیزین ایچین بیر تارلادئر، تارلانئزا نەرەدن، ناسئل وە نە زامان ایستەرسنیز اؤیلە وارئن. فاقاط اؤنجە بیربیرینیز ایچین بیر حاضئرلئق یاپئن. آللاها قارشئ سۇروملولوغونوزون بیلینجیندە اۇلون وە اونوتمایئن کی، موطلاقا اۇنا قاووشاجاقسئنئز. (باقارا سورەسی؛ 223)
هر گیزلییی بیلن آللاە تعالا، بو آیتتە حانئملارئن أشلرینە بیر أمانت اۇلدوغونو، سۇروملولوق صاحیبی اۇلدوقلارئنئ، آللاها حساب ورەجگینی اونوتمامالارئ گرکتیگینی دە حاطئرلاتمئشتئر. بیربیرینیز ایچین اؤن حاضئرلئق یاپئن أمری ایلە دە أشلرین موتلولوغونا بیر یۇل گؤسترمیشتیر.
جینسل موتلولوق أن گۆزل بیر نیعمتتیر. بونا آنجاق آیتین آچئقلادئغئ گیبی اؤنجەدن حاضئرلئق یاپئلاراق گیریلیر. أوینین هر کؤشەسیندە موتلو اۇلان أشلر، یاتاق اۇداسئندا دا موتلو اۇلاجاقتئر وە بو موتلولوق أولرینە حوضور گتیرەجکتیر. یاتاق اۇداسئ حوضورونو بیربیرلرینە یاشاتمایان أشلر، موتلولوق یۇلوندا یایا قالئرلار.
جینسل موتلولوغو یاقالامایان حانئملاردا، قوللانئلمئش دویغوسونون یانئندا، قادئن حاستالئقلارئ، باش آغرئلارئ، سینیرسل وە پسیکۇلۇژیک حاستالئقلار آرتاجاقتئر.
جینسل موتلولوغو یاشایامایان بەیلردە دە عاینئ أتکیلرین یانئندا گۆجۆنۆن اۇنا وردیگی أتکی وە اؤفکەسینین آرتماسئ ایلە باغئرمالار، قئزمالار، سببسیز گؤنۆل قئرمالار باشلایاجاقتئر.
بیلیمین “اۇکسیتۇسین” هۇرمۇنو دەدیگی سەوگی باغئنئ قووتلندیرن بیر آقئم، آنجاق ساغلئقلئ جینسللیک ایلە اۇلوشور. بونون یانئندا “أندۇرفین” هۇرمۇنو ایلە دە آجئلارا دایانما کاپاسیتەسی آرتار.
باش آغرئسئنئن گچمەسینە سبب اۇلان وە دپرسیۇندا اؤنم عارض أدن “سرۇتۇنین” هۇرمۇنو دا ساغلئقلئ جینسللیگین هدیەلریدیر. قالبین وە باغئشئقلئق سیستمینین داحا ایی اۇلماسئنا سبب اۇلان جینسللیگین دیگر گتیریلریدیر.
راببیم نەیلەرسە گۆزل أیلەر. بونلار بیزیم حاسساس قۇنولارئمئزدئر. تابولاشتئردئغئمئز زامان گۆناهکارئ ایلە تاقوالئسئ ایلە هرکسی ایلگیلندیرن بو اینسانی اۇلایلارئ، بیلمەینلر طارافئندان ألە آلئنماسئنا سبب اۇلوروز. بو دا یانلئش بیلگیلر ایلە حارەکت أدیلمەیی دۇغورور. شۆبهەسیز بونون دا بیر سۇروملولوغو واردئر.
سۇروملولوقلارئمئزئن فارقئندا اۇلمالئیئز.
آسیە تۆرکان – عائیلە دانئشمانئ
