سیز أی ایمانا أرمیش اۇلانلار! یاقئتئ اینسانلار وە تاشلار اۇلان آتشتن کندینیزی قۇرویون. (تاحریم سورەسی؛ 6)
یارئن قادار یاقئن وە شو آن قادار گرچک اۇلان؛ آحیرت!
بو دۆنیایا گلمەنین سببی؛ قوللوق!
ایمتیحانئن سۇنوجو؛ جننت یا دا جهننم!
اۇ جهننم کی یاقئتئ أریمەین تاشلار وە آجئیئ تاتماق ایچین تکرار أتە کمیگە بۆرۆنەجک اۇلان اینسانلار!
وە ایلاهی أمیر:
کندینی وە عائیلەنی قۇرو! (تاحریم سورەسی؛ 6)
جننتتن بیر باحچە وەیا جهننمدن بیر چوقور حۆکمۆندە اۇلان یووالارا، راحمتی هر شەیی قوشاتان عالملرین راببینە قوللوق ایلە اولاشئلابیلیر. تاریحین هیچبیر دؤنمیندە، ماعنەوی حایات ترک أدیلەرک حوضور ألدە أدیلەمەمیشتیر.
ساعید حاووا: “بیر عائیلەدە نزاکت وە گؤرگۆ کؤکلشمیشسە، یاشاماق بیر ذەوق حالینە گلەجکتیر.” دەمیشتیر.
آحلاقی أردملردن اوزاق، نزاکت قوراللارئنئ بیلمەین، کؤتۆ سؤزۆ آغزئندان أکسیک أتمەین، آللاەتان قۇرقمایان، قولدان اوتانمایان، گؤرگۆسۆز، نزاکتسیز اینسانلارئن قوردوغو أولیلیکلر دە حوضور گؤرۆلمز.
کندیلرینە سایغئلارئ اۇلمایان، کندیلری ایچین فداکارلئق یاپمایان، کندینی سەومەین باشقالارئنا نە سایغئ دویار، نە دە فداکارلئق یاپابیلیر.
حض. موحاممد (ص) ایفادەسییلە؛ “قادئنلار، أرککلرین شاقیقلریدیر.” (أبو داوود)
“شاقیق“؛ اۇرتاسئندا ایکی پارچایا آیرئلان بیر بۆتۆنۆن پارچاسئیسا أرکک دە قادئن دا أکسیکتیر. آنجاق أرککلە قادئن بیر آرایا گلمەیلە بۆتۆنلشیر. اینسان نە قادار دیگر یارئسئنا ایی باقار، حۇش توتار، سەویپ سایار وە سایغئ دویارسا، اۇ قادار موتلودور.
اینسان اۇلمایانلارئن اینسانلئقتان دم وورماسئ نە قادار عاقئل کارئ دگیلسە، اینسان اۇلاراق یووا قورامایانلارئن دا، موتلولوقتان باحثەتمەلری عاقئل کارئ دگیلدیر.
اینسانلئق دینی اۇلان ایسلاما تابیع اۇلانلار، نە قادار اینسانلاشئیۇرسا اۇ قادار راحمانئن أمیرلرینە موحاطاب اۇلاجاقتئر. نە قادار سۇروملولوقلارئن فارقئنا وارئلابیلیر وە سۇروملولوقلارئ دۇغرولتوسوندا یاشارسا اینسانلئغئن اؤنۆ آچئلاجاقتئر.
ایلک ایلاهی واحیە موحاطاب اۇلان آللاە رسولۆنۆن؛ “اۇقو!” أمرییلە اویارئلماسئ وە عاقابیندە یارادئلئشئنا عاطئف یاپئلدئقتان سۇنرا “راببول عالمین”ین قالملە یازمایئ اؤرتن اۇلدوغونو سؤیلەمەسی، ناسئل اینسان اۇلونابیلەجگینی سونماقتادئر.
“اۇقو! یاراتان راببینین آدئیلا اۇقو!”
کیتابا، قالمە دۇست اۇلونسون کی، اینسانلئغئن اؤنۆ آچئلسئن.
اینسان نە قادار بیلییۇرسا اۇ قادار حۆردۆر. نە قادار حۆرسە اۇ قادار وریملیدیر.
آنجاق حۆرلرین قوردوقلارئ أولردە، سۇروملولوغونون فارقئندا اۇلان ساغلئقلئ بیرەیلر تۇپلومون اؤزنەسی اۇلابیلیرلر. اؤزنە اۇلابیلمک أتکن اۇلماقتئر. حایاتا یؤن ورمکتیر. بوندان دۇلایئ آللاە رسولۆ بیر سؤزۆندە؛ “بیر قاومین باشئ، أفندیسی اۇنلارا حیذمت أدندیر.” (بوحاری) بویورماقتادئر. ایلاهی بیر أمیر (نیسا؛ ) ایلە آللاە تعالانئن أولیلیکلرە باش تاعیین أدیلن أرککلر، نە قادار حیذمت أدییۇر، یؤنتیجیلیک گؤرەولرینی یاپئیۇرسا اۇ قادار أولرینین أفندیسی اۇلاجاقتئر.
“جننت آنالارئن آیاقلارئ آلتئندادئر” مشهور حادیثییلە، آللاهئن لۆطفونا ماظهار اۇلان حانئملار دا، جننت گیبی بیر نیعمتین آیاقلارئنئن آلتئنا سریلمەسینە لایئق اۇلاجاق حال وە حارەکتلردە بولونمالئدئر. بیذذات آللاە طارافئندان قۇرونان وە قۇرونماسئنئ أمرەتتیگی قادئنلار دا عئرضئنئ وە ناموسونو قۇرویاراق، أشینی روحن وە مۇرال اۇلاراق دستک ورملیدیر.
هر ایکی طاراف دا بیربیرلرینە سایغئدا قوصور أتمەملیدیر.
أشلر یاپئلان هر اییلیگی گؤرملی، میننت وە تشککۆر أتملیدیر.
یووالارئن حوضورو ایچین، هر ایکی طاراف دا گؤنۆللۆ قاتقئدا بولونمالئدئر.
چیچکلر برابر سولانمالئدئر کی یووالار جننت باحچەسیندن بیر باحچەیە دؤنۆشملیدیر. گؤنۆللر حوضور بولمالئ، أولادلار گۆزل یتیشملیدیر.
چۇجوق یتیشتیرمک ایچین اؤزل بیر غایرتە گرک اۇلمادئغئ بیلینملیدیر.
یاشانان سەوگی، سایغئ، گۆون چنبریندە فداکارلئقلارلا أولادلار یتیشیپ حوضورلو بیر تۇپلوم اۇلوشماسئنا قاتقئ ساغلامالئدئر.
کیمسەنین کیمسەیە گۆونمەدیگی، دۇقونسان پاتلایاجاق قادار گرگین اۇلان بو تۇپلومداکی قاتلیعاملار سۇن بولمالئدئر.
داحا گۆونیلیر وە حوضورلو بیر دۆنیا اۆمیدی، غایرتی وە دوعاسئیلا!
